روزی برای دختران 1
 
مطابق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی اول ذیعقده روز تولد حضرت معصومه (س) به نام «روز ملی دختران » نامگذاری گردیده است. ضمن تبریک این روز گرامی به همه دختران سرزمین سبز اسلامیمان، امیدواریم این نامگذاری، منشأ ارزشمندی برای توجه، تفکر، تصمیم سازی و اقدامات پرخیر و پربرکت برای این بخش مهم و سرنوشت ساز از جامعه ما باشد. نوشتار حاضر ابتدا به صورت مختصر به بررسی فرایند تصویب و دلایل نامگذاری این روز پرداخته و سپس ضمن تبیین جایگاه و مقام دختران در اسلام، ضرورت الگوسازی برای جوانان و لزوم توجه به ابعاد شخصیتی حضرت معصومه(س) را مورد بررسی قرار می دهد.

 

فرایند تصویب روز ملی دختران 

در کشور ما جهت نام گذاری روزها و ثبت آن در تقویم رسمی ، ابتدا افراد، گروهها، مجامع یا سازمانها، پیشنهادی را برای درج یک روز در تقویم به کمیته “بررسی نامگذاری روزها در تقویم” در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارائه می کنند. آن کمیته پس از بررسیهای کارشناسی، نظر خود را همراه با ذکر دلایل به شورای فرهنگ عمومی گزارش می کند؛ این شورا نیز پس از بحثهای کارشناسی، موضوع را به رای می گذارد؛ در صورتی که پیشنهاد مطرح شده تصویب بشود پیشنهاد برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی می رود و در آنجا به تصویب نهایی می رسد. پیشنهاد نامگذاری روز ملی دختران همزمان با روز ولادت حضرت معصومه(س) و درج آن در تقویم رسمی کشور، اولین بار از سوی فرهنگسرای دختران مطرح شد و پس از بررسی در مجموعه امور زنان شهرداری تهران به کمیته مذکور، ارائه گردید و با طی نمودن مسیر قانونی خود نهایتاً در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و مقرر گردید از سال 86 اول ذیقعده روز ولادت حضرت معصومه(س) به عنوان روز ملی دختران در تقویم ها درج گردد.[1] سازمان فرهنگی وهنری، فرهنگسرای دختران، سازمان تبلیغات اسلامی، آستان مقدس حضرت معصومه(س)، آستان مقدس امام رضا(ع)، سازمان ملی جوانان، آموزش وپرورش، مرکز امور زنان وخانواده ریاست جمهوری، بسیج خواهران، شورای فرهنگ واجتماعی زنان، سازمان صدا وسیما، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و امور بانوان شهرداری تهران از اعضای شورای سیاست گذاری گرامیداشت روزملی دختران هستند.

 

اهداف و دلایل نام گذاری

از دیدگاه طراحان و پیشنهاد دهندگان نام گذاری روز تولد حضرت معصومه (س) به عنوان روز ملی دختران، از آنجا که دختران در دین اسلام بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و نیمی از جمعیت جامعه ما را تشکیل می‌دهند ؛ برنامه‌ریزی متناسب با جنسیت برای آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است . و این نامگذاری می تواند چند موضوع حائز اهمیت را در جامعه مورد توجه قرار دهد :

1. “شخصیت حضرت معصومه(س)“ و ابعاد شخصیتی ایشان در جهت " الگو سازی” برای گروه مهمی از جامعه به عنوان دختران مسلمان، پیشرو و تحول آفرین .

2. این نامگذاری در واقع توجه همگان را به گروهی از جامعه با عنوان دختران که موجودیت آنها در جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است جلب می نماید . دخترانی که نقشی سرنوشت ساز در حال و آینده جامعه داشته، مادران فردایند و تربیت صحیح آنها تضمین موفقیت جامعه آینده است. به یقین در یک جامعه هرچه دختران جدی‌تر، پرتلاش‌تر، مهذب‌تر، و بااخلاق‌تر باشند، جامعه با سرعت بیشتری به سمت شکوفایی، کمال و سعادت حرکت می‌کند . 

3. سایر آثار مثبت دیگر که این نامگذاری به دنبال خواهد داشت از قبیل ؛ تبیین و گسترش جایگاه و مقام دختران در دین مترقی اسلام، تأکید بر نقش دختران در فرهنگ ایران اسلامی؛ هویت یابی و خودشناسی دختران، گسترش فرهنگ خودباوری، حیا و حجاب در میان دختران، اصلاح نگرش های جامعه، خانواده و رسانه‌ها نسبت به دختران، تبیین جایگاه دختران در انقلاب و جمهوری اسلامی، بررسی نیازمندی ها و خواسته های مشروع آنان، میزان امکانات، موانع و آسیب های فراروی دختران جامعه، مقابله با خرده فرهنگهای غلط، خنثی سازی تبلیغات سوئی که متاسفانه درجهان بر علیه اسلام می شود و مطرح می کنند که زنان و دختران در بین مسلمانان از جایگاه حقیقی و حقوق حقه خودشان برخوردار نیستند. و بالآخره اینکه وجود یک روز رسمی به نام روز ملی دختران می تواند توجه جامعه را در عرصه داخلی و هم در عرصه جهانی به این موضوع مهم جلب کند که همواره حضور، شخصیت، فعالیت و تأثیر وجودی دختران برای حال و آینده جامعه بسیار مهم و سرنوشت ساز است.

مجموعه عوامل فوق سبب گردید تا پیشنهاد دهندگان به منظور الگوسازی برای دختران و پاسخگویی به نیازهای متنوع آنان، اثبات هویت و شکوفایی خلاقیت‌هایشان، طرحی ارایه نمایند که بر اساس آن روز میلاد حضرت معصومه (س) روز دختران نامگذاری شود. چنانکه رئیس فرهنگسرای دختران تهران، در نامه ای به دکتر محمود احمدی نژاد، ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی، آورده است " پس از بررسی های کارشناسانه و بهره مندی از نظرات مشورتی صاحبان اندیشه اسلامی و مجامع مرتبط، روز میلاد حضرت معصومه (س) به عنوان روز ملی دختران، پیشنهاد می گردد." در این نامه، از رئیس محترم جمهور و ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست شده، تا ضمن توجه به این پیشنهاد و تصویب و اجرایی کردن آن، فرصتی برای پرداختن به دختران جامعه اسلامی و ارایه الگویی فراگیر و منطبق با فرهنگ اسلامی ایرانی فراهم آید.[2]

 

مقام و جایگاه دختران در اسلام  

آموزه های مترقی اسلامی با احیاء و اصلاح جایگاه زن در جوامع مختلف بشری، پدید آوردنده تحوّلى مثبت و شگرف درتبیین جایگاه دختران و تکریم شخصیت و حقوق آنان بوده و همواره مبیّن اوج تکریم و تجلّى ارزشهاى والاى انسانى دختران می باشد.[3] چنانکه پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله با تمام عظمتش به زنان و دختران احترام مى‏گذاشت ؛ آن حضرت در برخورد با دخترش فاطمه علیهاالسلام همگان را به حیرت وامى‏داشت. مکرر دست دخترش فاطمه علیهاالسلام را مى‏بوسید و مى‏فرمود: «پدرش فداى او باد.»[4] و زمانى که حضرت عازم سفر بود فاطمه علیهاالسلام آخرین کسى بود که پیامبر از او خداحافظى مى ‏کرد و در بازگشت نیز زودتر از هر کسى به دیدن وى مى‏رفت و مى‏فرمود: «بوى بهشت را از دخترم فاطمه استشمام مى ‏کنم.»[5] رسول مکرّم اسلام (ص) با این سخنان و برخورد عملى با دختر خود، علاوه بر شناساندن مقام و عظمت اهل‏بیت علیهم‏السلام و تأکید بر ادامه سلسله ولایت و امامت از طریق دختر خود، مى‏خواستند به تمامى انسانها ثابت کنند که در آخرین دین الهى، «دختران و زنان» از کرامت و جایگاه خاصّى برخوردارند. همچنین آن فرستاده بزرگوار میزان سنجش و ارزش مردان را در نوع برخورد و تعامل با زنان و دختران دانسته و مى‏فرمود: «بهترین شما (مردان) کسى است که براى زنان و دخترانش بهترین باشد.»[6] همچنین در فرهنگ اهل‏بیت علیهم‏السلام نیز که ریشه در وحى و کلام الهى (قرآن) دارد، زنان و دختران از جایگاه خاصّى برخوردارند. تعابیر زیبا و بلندى که براى دختران به کار گرفته شده است، حاکى از این موضوع است. در سخنان معصومان علیهم‏السلام از دختران با واژه‏هایى چون: ریحانه (گل)، قواریر (بلورها)، و حسنه (نیکى) یاد شده است؛ که هر یک، نشان از امتیاز و ویژگى خاصّ طبیعى و روحى دختران دارد.[7] لذا به حق مى‏توان دین مبین اسلام را بنیان‏گذار تکریم دختران و زنان دانست.

 

پی نوشت ها:

[1]- گفتگوی رسالت با خانم منیره نوبخت ، روزنامه رسالت ، 2/9/1385.

[2]- روزنامه قدس ، دوشنبه 1خرداد ماه 1385.

[3]- ر.ک : آفرینش زن در قرآن و ادیان الهى، خدیجه بوترابى، دایرة المعارف تشیع، ج 8، ص 492؛ ناصر مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، ص 276-274، جلد 26؛ آداب رفتار با دختران، معصومه حیدرى، پایگاه غدیر.

[4]- شیخ صدوق، امالى، ص 141.

[5]- فرائد السّمطین، ج 2، ص 61.

[6]- نهج الفصاحه، ح 1522.

[7]- ر.ک : دختران در آیینه اسلام ، زینت کیانى ، مجله کوثر، شماره 59.


نویسنده : علی رضا محمدی
*******************************************************************************

تصویب روز ملی دختران 
  رئیس فرهنگسرای دختران در گفت و گو با سما به مناسبت روز ملی دختران با اعلام این خبر گفت: در جلسه 590 شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح روز ملی دختران تصویب شد و به امضای ریاست جمهوری رسید که از سال آینده اول ذیعقده همزمان با ولادت حضرت معصومه (س) این روز در تقویم رسمی کشور ثبت می شود. وی با اشاره به اینکه دبیرخانه دائمی و فعال به مناسبت این روز در فرهنگسرای دختران تشکیل شده است افزود: این ستاد به سیاست گذاری و هدف گذاری برای روز ملی دختران می پردازد و برنامه های مدونی با مشارکت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ، اداره کل امور بانوان شهرداری ، سازمان ملی جوانان ، شورای فرهنگی اجتماعی زنان ، فراکسیون زنان مجلس ، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش ، وزارت آموزش عالی، وزارت بهداشت و درمان ، وزارت کشور، سازمان صدا و سیما، واحد بسیج تهران بزرگ، آستان مقدس حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) اداره کل تربیت بدنی، شورای اسلامی شهر تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز استان کلان شهرهای کشور و فرهنگسرای دختران تنظیم خواهد شد. 
معدنی پور در ادامه گفت: از آنجا که دختران در دین اسلام بسیار مورد توجه قرار گرفتند و نیمی از جمعیت جامعه ما را زنان تشکیل می دهند برنامه ریزی متناسب با جنسیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. 
وی با اشاره به اهداف این روز اظهار کرد: تعمیق و گسترش پیام دین خاتم در مورد دختران با محوریت وجود پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، معرفی حضرت معصومه(س) با عنوان الگوی دختر مسلمان پیش رو و تحول آفرین و تاکید بر نقش دختران در فرهنگ ایران اسلامی با تبیین جایگاه دختران در انقلاب و جمهوری اسلامی از جمله اهداف عمده این روز است. 
معدنی پور تربیت و پرورش بهینه دختران را از دیگر اهداف این روز دانست و گفت: گسترش فرهنگ خودباوری، حیا و حجاب در میان دختران، اصلاح نگرشهای جامعه، خانواده و رسانه ها نسبت به آنان و همچنین الگودهی بهینه از منش حضرت معصومه(س) و تاکید بر فراگیری برنامه ها و پرهیز از توقف در چارچوبهای تکراری نیز از جمله اهدافی هستند که در این روز دنبال می شوند. 
وی با اشاره به ویژه برنامه های روز ملی دختران افزود: با توجه به تقارن هفته بسیج با این روز واحد بسیج تهران گردهمایی با حضور 2000 بسیجی در این روز برگزار می کند که از 27 دختر نخبه بسیجی به مناسبت بیست و هفتمین سالگرد تشکیل بسیج مستضعفین تجلیل می شود. 
معدنی پور در ادامه گفت: آستان مقدس حضرت معصومه (س) نیز در این راستا ویژه برنامه مقایسه سیمای عفاف و نیایش را با عنوان دهه کرامت برگزار می کند. 
رئیس فرهنگسرای دختران اظهار امیدواری کرد: که از سالهای آینده این برنامه ها با حضور نمایندگان سازمان های مربوطه به شکل محتوایی و منسجم تر در این روز برنامه ریزی شود تا شاهد برگزاری هر چه بهتر آن در سطح ملی باشیم.
*********************************************************************************

چرا روز ملی دختران 

در سال 1385 یک رویداد تاثیرگذار برای دختران کشورمان اتفاق افتاد. شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس پیشنهاد فرهنگسرای دختران ، روز مبارک تولد حضرت فاطمه معصومه ، کریمه اهل بیت را به عنوان روز ملی دختران تصویب و اعلام نمود و بر همین اساس نیز طی جشنی در روز میلاد آن حضرت ، اولین سالروز ملی دختران گرامی داشته شد و فرهنگسرای دختران به عنوان دبیرخانه دائمی روز ملی دختران انتخاب شد. 
بدون تردید ، توجه به اهمیت و ضرورت این روز و فرصت های آن ، همچنین دقت به وضعیت دختران در جامعه که برای اصلاح و بهبود آن به عزم و اهتمام ملی نیاز است ، می تواند از روز ملی دختران یک فرصت مغتنم برای کار دسته جمعی در مورد دختران بسازد که زمینه های حرکت های بزرگ و تغییر و تحولات درخشان برای توسعه و بهبود زندگی دختران را فراهم نماید. این فرصتی است که شاید لازم بود خیلی پیش از این ها اتفاق می افتاد و اکنون که زمینه آن فراهم شده است ، بی توجهی به آن ، با توجه به سرعت تحولات حوزه مسایل زنان و دختران، ممکن است زیانهای فرهنگی- اجتماعی بزرگی را به همراه داشته باشد. 
چرا روز تولد حضرت معصومه به عنون روز ملی دختران انتخاب شد؟ 
بی شک اهل بیت پیامبر اکرم (ص) چهره های پرفروغی به جهاانیان عرضه کرده اند که نامشان مانند ستارگان درخشاندر آسمان فضایل می درخشد. درخشان ترین ستاره در میان بانوان خاندان پیامبر هفتمین منظومه ولایت فاطمه فرزند پاکیزه موسی بی جعفر است بانویی که درپاکی و درستکاری او سخنان زیادی گفته شده است چه پس از شهادت پدر بزرگوار آن حضرت امام هشتم شیعیان امام رضا (ع) عهده دار امر تعلیم و تربیت او را بر عهده گرفت. 
دختری که در خاندان پیامر لقب کریمه اهل بیت را به خود اختصاص داد و نگین شهر قم شد. لذا این دو اتفاق که او هم دختری پاکدامن بوده است و هم پیکر پاکش در شهر قم مدفون شده است خود می تواند سر آغار یک جریان باشد جریانی که الگو سازی از آن بریا روز ملی دختران همگام شد. 
کرامات حضرت معصومه (س) چنان است که بر آن تاکید بی شمار شده است به خصوص که امام رضا (ع) و امام جعفر صادق (ع) زیارت کنندگان آن حضرت را وعده بهشت داده اند و فرموده اند که اگر کسی او را زیارت کند بهشت بر او واجب است و یا امام صادق (ع)می فرمایند" آگاه باشید که قم کوفه کوچک ماست بدانید بهشت هشت دروازه دارد که سه تای آن ها به سوی قم است بانویی از فرزندان من به نام فاطمه (دختر موسی )(ع) در آنجا رحلت می کند که با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند. 
این اهتمام و توجه به مقام حضرت معصومه (س) نشان از فضیلت و مامات او در خاندان اهل بیت دارد از سوی دیگر مقام علمی آن حضرت نیز الگوی زندگی است. 
از دیگر ویژگی های حضرت معصومه (س) زیارت ماثور درباره آن حضرت فاطمه الزهرا(س) او تنها بانوی بزرگواری است که زیارت ماثور دارد کم نیستند بانوان برجسته ای در اسلام ( چون آمنه بنت وهب،‌فاطمه بنت اسد، خدیجه بنت خویله، فاطمه ام البنین،‌زینب کبری و...) که هیچ شک و شبهه ای در عظمت مقام وجایگاه آنها باشد اما هیچکدام زیارت ماثور از سوی معصومان (س) ندارند. به طور کلی 3 زیارت نامه برای حضرت ذکر شده که یکی از آنها مشهود است و این خود نشان از مقام والای حضرت معصومه (س) در اسلام دراد . همچنان که القاب حضرت نیز گویای این امر است در روایات آمده است که امام رضا (ع) لقب معصومه (س) را بر آن نهاد و فرمموده است " هرکس معصومه (س) را در قم زیارت کند مانند کسی است که مرا زیارت کرده است."از سویی دگی لقب کریمه اهل بیت نیز از سوی دانشمندان اسلامی و فقهای گرانقدر شیعه بر آن حضرت اطلاق می شود لقبی که از میان بانوان اهل بیت تنها به نام حضرت معصومه (س) اختصاص یافته است. 
از دیگر القاب آن حضرت که در دو زیارت نامه غیر مشهور ذکر شده می توان از طاهره (پاکیزه) ، حمیده (ستوده ) ، نیره (نیکوکار) رشیده ( حدیافته ) تقیه ( پرهیزگار)، رضیه (خشنود از خدا) مرضیه (مورد رضایت خدا) سیده صدیقه (بانوی بسیارراستگو) سیده رضیه مرضیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)،‌سیده نساء العالمین ( سرور زنان عالم ) نام برد گرچه القاب خاص دیگری نیز از کمالات و مقالات این بانوی اسوه در باب فضیلت آن ذکر شده است . 
به یقین می توان گفت که درک ابعاد وجودی حضرت معصومه (س) و رسیدن به جایگاه معنوی آن حضرت ضرورت تعیین راهکارهایی را برای پیاده کردن آن در جامعه مشخص می سازد تا بانوان به خصوص دختران ما با الگوبرداری از آن کریمه اهل بیت ماد و مظهر عفاف و تقوا و حیا باشند لذا نام گذاری روز ملی دختران در زاد روز آن حضرت حرکتی نمادین برای گوشرد کردن شخصتیت حضرت معصومه (س) و ترویج ابعاد وجودی این دختر اهل بیت در میان دختران مسلمان و درنهایت الگوسازی از شخصیت آن حضرت برای دختران این مرز و بوم است. 
چرا باید روزی را بطور خاص به دختران اختصاص بدهیم ؟ 
جدای از سهم مهم دختران در بافت جمعیتی جامعه ، می توان به جایگاه و نقش دختران در فرهنگ عمومی کشورمان اشاره کرد که پیوسته سلامت و توانمندی فرهنگی و اجتماعی خود را به پرورش دختران آگاه ، توانمند ، الگو و عفیف می داند. بر همین اساس ، مهم ترین ضرورت های انتخاب روز ملی دختران ، شامل موارد زیر بوده است : 
1. احیاء ، بهبود و تقویت ارزش های فرهنگی – اجتماعی مطلوب دختران 
2. معرفی ، ترویج و احیاء ارزش های فرهنگی با تکیه بر فرهنگ و سیره مکتب تابناک اهل بیت 
3. بهبود و توسعه سلامت روانی – اجتماعی دختران 
4. اهتمام ملی برای بهبود وضعیت دختران در جامعه 
5. اصلاح و بهبود فرهنگ عمومی در مورد دختران 
6. انسجام بخشی و پرهیز از چنددستگی و پراکندگی در برنامه ریزی برای دختران 
7. احیاء و توسعه مقام و منزلت مادری برای دختران 
8. تعمیق و گسترش آموزه های دینی دختران 
محورهای کاری اهتمام ملی برای دختران 
? نیازها و مشکلات دختران 
? توانمندی های دختران و چگونگی شکوفایی آن ها 
? موانع و چالش های پیش روی دختران 
? چگونگی فراهم سازی فرصت ها و ظرفیت های اجتماعی برای دختران 
? خطراتی که در جامعه دختران را تهدید می کند. 
? محدودیت های پیش روی دختران 
? باورها و دیدگاه های رایج در مورد دختران 
? کیفیت زندگی دختران 
? وضعیت شاخص های توسعه انسانی دختران 
فرصت های روز ملی دختران 
1. ارتقاء و بهبود جایگاه دختران در جامعه 
2. بهبود نگرش ها و دیدگاه های فرهنگ عمومی در مورد دختران 
3. توانمندسازی دختران 
4. ارتقاء و افزایش ظرفیت های اجتماعی برای دختران 
5. بهبود وضعیت فرهنگی دختران 
6. تعمیق هویت دینی و گسترش آموزه های دینی در بین دختران 
7. معرفی و برجسته سازی ارزش ها و هنجارهای مطلوب فرهنگی به دختران 
8. بهبود وضعیت الگوهای مرجع دختران 
9. بهبود سلسله مراتب ارزش های فرهنگی دختران 
10. ایجاد زمینه های مساعد برای ارتقاء هویت فرهنگی اسلامی و ملی دختران 
11. فراهم سازی زمینه های دسترسی دختران به منابع اجتماعی 
12. فراهم سازی زمینه های شکوفایی استعدادها و توانایی های دختران 
13. ارتقاء سلامت روانی – اجتماعی دختران 
14. کوشش عمومی برای تامین نیازها و رفع مشکلات دختران 
15. معرفی و احیاء حقوق ، مسوولیت ها و نقش زنان در جامعه برای دختران
***********************************************************************************